Фольклорный архив Башкирского государственного университета

ISBN 978-5-87604-352-8

К оглавлению издания.

<Йырҙар>

Салауат районы Яңы Ҡаратаулы ауылы Зарипова Йәмиләнән (70 кәштә) Ҡаһарманова менән Мансурова яҙып алдылар.

Һыу һибәйек, дуҫтар, гөл баҡсаға,
Гәлйемешкәйҙәре һалынһын.
Ялынмайыҡ, дустар, дошмандарға
Дошман үҙе беҙгә ялынһын.

Сәхрәләргә сыҡһаң, ай иртә сыҡ,
Яҡты йондоҙ булыр юлдашың,
Яҡты йондоҙ булыр, һай, юлдашың,
Миллион һумға торор бер башың.

Ерәнсәй ҙә атым, һай, елмәй ҙә,
Елгән булһа алдын бирмәй ҙә.
Уйнап ҡына көлөп ултырайыҡ,
Йәш ғүмерҙәр ике килмәй ҙә.

Ҡарурманҡайҙарға күп йөрөнөм,
Таянырға таяҡ тапманым.
Сит илкәйҙәрҙә лә күп йөрөнөм,
Һеҙҙең кеүек дуҫ-иш тапманым.

Ултырҙым да, кәмә, әй, түренә,
Үрҙәнем дә һыуҙың үренә.
Һөйҙәгәндә кеше, әй, һөйҙәһен,
Кеше кермәй кеше гүренә.

Һандыҡ ҡына һандыҡ һары яулыҡ,
Ябыныр ғына булһаң, һандыҡ ас.
Аҡылдарың камил, буйың зифа,
Һөйҙәшеүкәйҙәрең һандуғас.

Тәҙерәкәй үтә уҡтар аттым,
Былбыл ҡошҡайҙарын ҡуҙғаттым.
Бер күрерҙәремә йәндәр аттым,
Булманы шул шул осар ҡанатым.

Йырҙа ғына, тиһәң, мин йырҙайым,
Әйткән һүҙең мәзрүм ҡылмайым.
Әйткән һүҙең мәхрүм ҡылыу түгел,
Йөҙөгөҙҙө күреп туймайым.

Анауынан килгән берләр кеше,
Ҡарағаттан ҡара тун тышы.
Был мәжелеҫтәргә кермәйенсә,
Мәхрүм булып йөрөй күп кеше.

Иртә генә томан кис тә томан
Ник асылмай икән был томан.
Елдәр генә иҫмәй, томан әй асылмай,
Бер йырҙамай күңел асылмай.

Өҫтәл еҫкәйҙәре, ай, көрәгә,
Өҫтәл аҫҡайҙары күләгә.
Шунда ғына ултырған ҡунаҡтарҙың
Сифаттары килгән түрәгә.

Ағиҙелкәй ағын, һыуы тулҡын,
Барма яҡын, тулҡын ҡаҡмаһын.
Аҡылдарың камил, буйың зифа,
Яман күҙҙин хоҙайым һаҡтаһын.

Ағиҙелкәйҙәрҙе сыҡҡан саҡта,
Бер йырҙаным ишкәк ишкәндә.
Бер йырҙауҡай түгел, биш йырҙарһың,
Йәш ғүмеркәй иҫкә төшкәндә.

Ҡарурмандар йыраҡ, юлдар бысраҡ,
Яҡшы аттар кирәк үтәргә,
Заманлар ауыр, михнәттәр күп,
Дуҫ-иш кәрәк донья көтөргә.

Һауаларҙа йондоҙ ем-ем итә,
Араһынан былбылдар үтә.
Ашап-әсик, уйниҡ-көлик,
Был донъялар күпләрҙин үтә.

Тубылғы ағас, бик ҙур ағас,
Тубылғы ла үтә юл булмаҫ.
Ҡайҙа ғына барһаң, ай үткен бул,
Үткен генә ирҙәр хур булмаҫ.

Алыҫ ҡына ерҙән берәү килә,
Еккән икән аттың һәйбәтен.
Ирмен тигән, һай, ир-егет,
Һөйҙәмәй ҙә кеше ғәйбәтен.

Ҙур ғына шәһәрҙәрҙә
Шәфәҡ батмай, ҡапҡа ябылмай.
Үткән генә ғүмер, ҡалған хәтер,
Һатып алам, тиһәң дә табылмай.

Бейек кенә тауҙың баштарында
Быяланан хөжрә кем һалған.
Ашап ҡына эсеп, уйник-көлик,
Фани донья күпләрҙин ҡалған.

Урмандарға сыҡһам, хайран итәм,
Төрҙө-төрҙө ҡоштар тауышына.
Үткән ғүмеремде оҡшатамын,
Сылтырап аҡҡан һыуҙың ағышына.

Ялан ғына ерҙең бүреһе,
Бауыр аҫты аҡ та, һырты күк.
Ащағанҡай-эсһәң, һай, дуҫтар күп,
Моваталға төшһәң береһе юҡ.

Ултырҙымҡай кәмәнең ай түренә,
Ҡаранымҡай һыуҙың төбөнә,
Һыу төпкәйҙәрендә һис ҡара юҡ,
- Хоҙайым күптән эшуә сара юҡ.

Ерәнсәкәй атым елеп саба,
Һауаларҙа осҡан ҡош кеүек.
Үткән ғүмеремде оҡшатамын
Йоҡоларҙа күргән төш кеүек.

Сәскә менән сәскәләгеҙ
Комсомол ҡәберҙәрен.
Йәшлек ғүмер ике килмәй,
Белегеҙ ҡәҙерҙәрен.

Аҡлы ситса күлдәгеңә,
Кем һалған йәшелдәрен.
Йөҙҙәреңдә нурҙар уйнай,
Кем һинең нәҫелдәрең.

Күк күгәрсен күккә менә,
Бәүҙерҙәшеп, шаулашып.
Татлы йоҡомдан уянам,
Һеҙҙең менән һөйләшеп.

Таң атҡанын шунан беләм,
Таң болото аҡ була.
Иртән тороп тәбрик итәм,
Бөгөнгө шатлығыма.

Һандуғасым һинме ни,
Һыуға бараһыңмы ни.
Боролоп аҡҡан шишмәләрҙән
Һыуҙар ялаһыңмы ни?

Ҡайғы димә, ҡайғы димә,
Ҡайғыға башың эймә.
Ҡайғыларға башың эйһәң,
Донъяла йәшим димә.

һикереп-һикереп алға атлай,
Күгәрсендәй йәш йөрәк.
Ер йөҙөндә коммунизм
Төҙөүҙер беҙҙең теләк.