Фольклорный архив Башкирского государственного университета
ISBN
Жанр: Сказка (бытовая).
Место записи: БАССР, район не указан (предположительно, Абзелиловский), д. Рыскужино.
Год записи: 1956 г.
Язык: башкирский.
Источник публикации: том № 3 фольклорного архива кафедры башкирской литературы. Материалы фольклорных экспедиций по различным районам Башкирии, собранные в разные годы; л. 46-47.
Записано от Хибатовой Миннинур. Возраст информанта не указан. Имена фольклористов не указаны.
Үле ҡыҙға - тере ҡыҙ
Хибатова Миңненурҙан яҙып алынды. Ул Рысҡужа ауылы колхозницаһы. 1956 йыл.
Борон-борон заманда бер бабай менән бер әбей йәшәгән, ти. Бер көңдө бабай таяҡ таянып юлға сығып киткән. Китеп барғанда, алыҫта бер өй күрә. Ул өйгә етеп, өй әсенә инһә, өй әсе тулы ҡыҙҙар булған, ти. Ул бер ҡыҙҙан таяҡты ҡайҙа ҡуйып торайым, тип һораған. Ҡыҙ, мейес артына ҡуй, тигән. Бабай ҡуйған да сығып киткән. Ҡыҙҙар уның таяғын алып утҡа тыҡҡандар. Бабай инһә, таяғы булмағас, мейестәрен алып сығып киткән. Китеп барғанда бер өй күреп ҡалған. Унда инһә, күп ҡыҙҙар уйнап ултырған. Ул бер ҡыҙҙан, ошо мейесте ҡайҙа ҡуяйым, тип һораған. Анау үгеҙҙәр араһына ҡуй, тигәндәр. Бабай ҡуйған да сығып киткән. Уның мейесен үгеҙҙәр тапап бөткәндәр. Бабай уларҙың бер үгеҙҙәрен алып сығып киткән. Ул китеп барғанда бер өй күреп ҡалған* Унда ла ҡыҙҙар уйнап ултырғандар. Бабай: Ошо үгеҙҙе ҡайҙа ҡуяйым?" тип һораған. Ҡыҙыҡай: Анау арғымаҡтар араһына ҡуй, тигән, ти. Ул ҡуйған да сығып киткән. Уның үгеҙен арғымаҡтар тибеп үлтер- гәндәр. Уларҙың бер атын алып сығып киткән. Ул китеп барғанда бер өй күргән. Ул өйгә инһә, унда бер ниндәй ҙә кеше булмаған. Ул унан сығып китеп барғанда, бер байҙың ҡыҙын күмергә торалар, ти. Был бабай атын биргән дә был ҡыҙҙы тоҡ эсенә һалып әпкиткән. Ул китеп барғанда бер өй күргән. Ул өйгә барып инһә, унда бер әбей, уның өс ҡыҙы булған. Был бабай тоғон тышҡа ҡуйып ингән. Был бабайҙан: "Ниңә әбейеңде индермәйһең?" тип һорағандар, ти. Әбей ҡыҙына; "Бар, ҡыҙым, иңдер", тигән. Ҡыҙыҡай сығып киткән. Ул инеп: "Инмәй" тигән. Шунан икенсе ҡыҙы "үҙем индерәм" тип сыҡҡан, Ул да: "Инмәй" тигән. Шунан иң бәләкәй ҡыҙы "хәҙер үҙем индерәм" тигән. Ул сығып киткән ыңғайға ҡолап киткән. "Ай, әбейемде үлтерҙегеҙ, хәҙер шуның өсөн һине алып китәм" тигән дә тоғон сисеп, ҡыҙҙы һалған да, үҙе сығып киткән. Был сығып киткәс, ҡыҙҙы алып, бер уҫал эт һалғандар, ти. Шунан был бабай инеп, тоғон бәйләп, сығып киткән. Был китеп барғанда былай тип һамаҡлап барған; "Эй, таяҡай, таяҡай таяҡайға мейескәй, мейескәйгә күк үгеҙ, күк үгеҙгә арғымаҡ, арғымаҡҡа үле ҡыҙ, үле ҡыҙға тере ҡыҙ, анау тауға етте ниһәм, үбермен мин һылыу ҡыҙ", тип һамаҡлай-һамаҡлай китеп бара. Уның алдында ғына бер бейек тау ултыра, ти. Ул шул тауға етте ниһә, тоғон сисеп, ҡыҙҙы үбәйем тине иһә, уны уҫал эт талап үлтерә лә ҡуя. Әкиәт тә бөттө, эт ҡайтып китте.
Үле ҡыҙға - тере ҡыҙ [Электронный документ] // Фольклорный архив Башкирского государственного университета: электронное научное издание / под ред. Б. В. Орехова, А. А. Галлямова. [2011—2024]. Дата обновления: 25.10.2018. URL: http://nevmenandr.net/pages/bashfolk.php?id=192 (дата обращения: 16.04.2024).