Фольклорный архив Башкирского государственного университета

 

ISBN 978-5-87604-352-8

Указатель словоформ. Контексты слова «ә»

 

Таш һын (сказка (волшебная)), 1963 г.

...нә уҡыу" мәктәбе асылған икән. ә беҙҙең егет атаһына: ...
...лмаған ике метр кейеҙ табырға, ә был кейеҙ 200 метрлы ер аҫтынд...
...йеҙҙе тик ҡоштар ғына беләләр, ә егеттең ҡош телен аңлауына хай...
... ә егет-дикарь батша малайын ҡы...
...атша булып йәшәй башлаған, ти. ә батша малайы уның ҡул аҫтында ...

Хәйләкәр кеше (Сказка (волшебная)), 1964 г.

...лдан үрелгән оҙон арҡан алған, ә балтаһын хәйләкәрлеге арҡаһынд...
... ә арҡанын икенсе ергә күмеп ҡуя ...
... килеп ҡараһа, таш аяҡ осонда, ә кеше - тере. Хәйләкәр тегегә б...
... барһын, беҙҙә ҡунаҡ булырҙар. ә мин иртәрәк ҡайтып һый-хөрмәт ...
...кән, ти. Хәйләкәр тамаҡ һорай, ә ҡатындары нәмә бешерергә Һорай...

Әкиәт (Сказка (бытовая, назидательная). Рассказывается обычно во время застолий), 1964.

... ҡағыҙҙан исемдәрҙе уҡый икән, ә һалдаттар: ...

Ҡомһоҙ бай — һәм уның ялсыһы (Сказка (волшебная)), 1964 г.

.... Улар ҡара һыйырҙы һуйғандар. ә алтын һаман да тау башынан үҙе...
...ы тиҙ генә бау менән бәйләгән, ә ялсы уның эсендә тороп ҡалған....
...бөтә ишектәргә лә ҡарауыл ҡуя, ә ҡыҙ аҡҡош кеүек бейей башлай һ...
... бай була. Ялсы уны танып ала, ә Ҡомһоҙ бай егетте үлгән тип уй...

Айыу менән төлкө (Сказка (о животных)), 1964 г.

... - ә, төшөмдә бал ашаған кеүек булғ...

Буранбай йыры (Песня (лирическая)), 1969 г.

...ай тине. "Уның исеме Буранбай, ә фамилияһы Ибраһимов булған име...

<Бикбулат ауылының тарихе> (Предание (историческое)), 1969 г.

... батыр хөрмәтенә Бикбулат тип, ә ҡаршылағы тау - һуғыш барған т...

Бай (Сказка (бытовая)), 1964 г.

...н. Бурҙар кәңәшләшеп алғандар, ә һорансы уларға ярҙам итергә бу...
... - Ул мине эт итеп ҡуйҙы, ә кеше итеп түгел, - тигән. - Ми...
... ә ул өндәшмәне. Әғәр ул мине кеш...

<Әкиәт> (Сказка (бытовая)), 1969 г.

...һинән ашар өсөн һораманым бит, ә ҡайтҡанда үҙеңә кәрәгер әле ти...

<Әкиәт> (Сказка (бытовая)), 1969 г.

... бер үҙенә 9 йөк утын әҙерләй, ә туғыҙтуҡылдыҡ туғыҙына бер йөк...
...уылға килеп етә, бер өйгә инә. ә әсәһен соланда һөйәп ултыртып ...
...ңде лә алып инмәйһең? - тиҙәр. ә ул әйтә: - Ояла ул, инмәй. Һе...

<Әкиәт> (Сказка (бытовая)), 1969 г.

... хаҡында һөйләп, маҡтанған ти. ә теге иптәше ҡыҙҙың шулай сибәр...
... ә иртәнсәк әбей һандыҡты алып сы...
... ә иртәнсәк әбей һандыҡты алып сы...
... ә иртәнсәк әбей һандыҡты алып сы...
...м нимә бирәйем һиңә тип һорай. ә ҡатын унан 30 һалдатлыҡ ғәскәр...
... ә катын менән ир яңынан яҡшы ите...
... ә катын менән ир яңынан яҡшы ите...

<Уйын / Игра> (Детская игра), 1969 г.

...ә...

<Уҡытыусы> (Детские игры), 1969 г.

...торғанды тотоусылар күсә бара, ә ашамай торғанды тотоусы күсмәй...

Ҡәйнә менән килен (Сказка (волшебная)), 1956 г.

...-бер артлы ташлап бөтөрҙө, ти, ә ҡарсыҡ һаман гилә, ти. ...

Ҡара ҡаҙ (Сказка (волшебная)), 1945 г.

...үлеп китә. Ҡарт йәш ҡатын ала, ә был ҡатындың үҙенең дә ҡыҙы бу...
...Ул Гөлбикәне бер ҙә яратмаған, ә Гөлбикә шундай һылыу ҡыҙ булға...
...итемде ашама, ә ашаған бер һөйәктәрҙе йыя бар ...
...лар, әбей тиҙ үк шәбәйеп китә. ә Гөлбикә һөйәктәрҙе ағас аыуышы...
... үҙенең ҡыҙын туйға алып китә, ә Гөлбикә өй ҡарап ҡала....
...нән айырмаҡсы була. Мунса яға, ә Гөлбикәне бер бүлмәгә бикләп ҡ...
...ән. Татыулашып ҡайтып китәләр, ә үгәй әбейҙең ҡыҙын үлтерәләр. ...

Луиза (Сказка (волшебная)), 1944 г.

...ан, иртә белән ырҙынға ҡыуған, ә кисен апҡайта торған булған, т...

Әрмәнде тун (Сказка (волшебная)), 1957 г.

... оло улына яҡшы хәлле кешенең, ә уртансы улына урта хәлле кешен...
... Бына иптәш ҡыҙҙарым уйнайҙар, ә мин ҡайғырам" — тип илап ебәрҙ...
...орған һандыҡ эсенә йәшерермен. ә һин улар ҡыҙып уйнай башлағас,...
...ңды ала алмаҫһың", — тине, ти. ә был ваҡытта әбей ҙә егеткә ярҙ...
...н дә матур һәм гүзәлләнә төшә, ә ағалары һаман да үҙҙәренең ута...

Батыр егет тураһында (Сказка (волшебная)), 1956 г.

... ҡайт, исмаһам мине генә ашар, ә һин ҡотолорһоң", тигән, ти. Лә...
...тын бағанаға урап-урап йоҡлай, ә көмөш ҡамсыһы бағанала элеүле ...
... ти. Ире килә һәм йоҡлап китә. ә әбей ҡылысты һаҡлыҡ менән генә...
... ә әбей ҡыуанып, ҡыҙҙы үҙенең кар...
...әле лә яҡшы ғына йәшәйҙәр, ти. ә теге ҡарындыҡ ҡоро көн булһа ҡ...

Нисауай менән Бисмилла (Сказка (бытовая)), 1956 г.

...ҡарт. Береһенең исеме Нисауай, ә икенсеһенең Бисмилла. Улар ике...
...с артына ҡуя. Бал ҡойған була, ә уны урын аҫтына ҡуя. Бисмилла ...

Һыйыр аяҡ - эт башлы (Сказка (бытовая)), (год записи не указан).

...ышҡа китеп, шунда үлеп ҡалған, ә әбейгә улы үлгән өсөн аҡса кил...
...ән ни үҙ ҡулыма теймәгәс", ти. ә милиционер унан: "Нисек һуң әб...
... ә әбей үҙ аҡсаһына рәхәтләнеп то...
... ә әбей үҙ аҡсаһына рәхәтләнеп то...
... ә әбей үҙ аҡсаһына рәхәтләнеп то...

Батша һайлау (Сказка (бытовая)), не указан (предположительно, 1956 г).

...ар өйләнә алмай йәшәнеләр, ти. ә ул заманда ҡалымды бик күп һор...
... берәүҙең уға күҙе төшкән, ти. ә ҡыҙ үҙенә кейәүҙе, илгә батшан...
...ҡарамайынса, китте, ти, сығып. ә кесе ул бик матур булған, ти. ...

Таҙ батыр (Сказка (волшебная)), 1951 г.

...ыуған илдәренә ҡайтып китәләр. ә таҙ батыр, меҫкен, арҡанды көт...

Алтын ашыҡ (Сказка (волшебная)), 1957 г.

...та тайға әйҙәнеп сабып киткән. ә мәскәй ишек төбөндә күн иләгән...

Ғәлиә (сказка (волшебная)), 1963 г.

... батша ҡыҙҙарынан да һылыураҡ, ә эш яғына мең тапҡыр эшсәнерәк ...
... сыҡҡан, ти. Күрһә, ире түгел, ә уның кейемендә икенсе кеше икә...
...ниндәй ҙә дарыу таба алмайҙар, ә мин ул дарыуҙы беләм. Уларҙың ...
... ә кәмәһе миңә , ти. Асып ҡараһ...

Мөхәббәт һәм йәшлек (Стихотворение), не указан.

...ә...
...ә...
...ә...

Сын мөхәббәт (Стихотворение), не указан.

...ә...
...ә...

<Йыр һәм таҡмаҡтар> (Такмак), не указан (предположительно, 1958 г.).

...ә...

Тула (Игра), 1957 г.

... тотоношоп бер яҡҡа әйләнәләр. ә круг эсендәге дүрт кеше - икен...

Тула баҫыу - Валять сукно (Игра), не указан (предположительно 1957 г.).

...әүге ҡыҙҙар түңәрәккә торалар, ә яңы ике пар уртала ҡала. ...

Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр (Пословица), не указан (предположительно 1957‑58 гг.).

... 19. Тау ғына тауға бармай, ә кеше кешегә бара. ...

<Уйындар> (игра), не указан (предположительно, 1957 г.).

...ның янына югереп барып ултыра, ә етәксе шул ваҡытта уны ҡайыш м...
... кеше кем буласаҡ?" тип һорай. ә фантик хужаһы мөмкин тиклем ҡы...
...кин тиклем ҡыҙыҡлыһын бирәләр, ә яуап "да" йә "нет" була. Түбән...
...өнсөләре һ.б. шулай теҙеләләр. ә иң алда бер кеше тороп ҡала. Й...
... ә парһыҙ ҡалған кеше алға сыға һ...
... ә парһыҙ ҡалған кеше алға сыға һ...

<Балалар уйыны> (Игра), не указан (предположительно, 1957 г.).

...ә...
...— тип, "ҡаҙҙарҙы" һыуға ебәрә. ә "бүреләр" көтөп кенә яталар ҙа...

< Уйындар> (Игра), не указан (предположительно, 1957‑58г.).

...ә...
...геләр тышҡы түңәрәккә сығалар, ә тегеләре...
...енән таҡмаҡ әйтергә саҡыралар. ә инде тегеләре яуап итеп киреһе...

Һыпырта малай, һыпырта (Кулямас (Анекдот)), 1956 г.

... ә ҡайныһы аптырап ҡалған. ...

Май түш кейәү (Кулямас (Анекдот)), 1958 г.

...аптырап ҡалалар. ә ҡәйнәһе түше майланған кейәүен...

<Таҡмаҡтар> (Такмак), 1958 г.

...ә...

Ҡолонсоҡ (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

...йоҡлап китерҙәр һәм уянмаҫтар. ә Ҡолонсаҡ ҡырҡ көндә ҡырҡ йәшле...
... ә Ишкенә иртән тороп, бер ни бул...
...ҡ көн көтөргә тейешмен, -ти. - ә шул ваҡытта һин миңә һәр көн һ...

Шомбай Шумбай (Сказка (бытовая). ), 1968 г.

... ә бабайға килә лә: ...
... Бабай китә, ә тегендәге малайҙар бөтәһе лә ҡ...

Ҡара һүҙ "Орсоҡ" (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

...ыҙына еп иләтергә ебәк биргән, ә үгәй ҡыҙына еп иләтергә мүк би...
... ә үгәй ҡыҙы мүк булғас, насар ил...
...ҙым бик оҫта, епте матур иләй, ә һинеке насар. Ул ҡыҙыңды урман...

Күк ҡусҡар (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

...ндә кейенеп барып ултырған ти, ә оло еңгәһе ауырыған булды ти. ...

Әкиәт (Сказка (бытовая). ), 1968 г.

...ей быға аңлатып биргәндәр, ти, ә малайы. ...

Йылан малайы (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

...ер ир балалары донъяға тыуған, ә балалары кеше ҡиәфәтендә түгел...
...яуызлығы менән дан алған була. ә үҙенең ҡыҙҙарын үҙе кеүек бай ...
...андарҙың бөтәһе лә үтәлгән ти, ә үҙҙәренең өйө алдында алтын-кө...
... ә Йылан малай алтын-көмөш эйәрле...

Илле йәшәр ҡартҡа бирелгән ҡыҙ хаҡында хикәйәт (Предание. ), 1968 г.

...ән егет сабып сығып киткәндәр, ә башҡалар атҡа менмәгән көйөнә ...

Ҡуҙыйкүрпәс менән Баянһылыу (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

... Ҡуй Баянһылыуға тағы китә, ә Йыуашаҡ өс ҡылды яндырһа, эргә...
... Һарыбай егетте һыйлай, - ә егет бөтә ашты моҡсаға төшөрөп...
...елемсе әбейгә барһалар, әбей: "ә уны белмәй тей, "Суҡ" тигәне, ...
... ә Баянһылыу белемсе әбейгә барға...

Алтын ҡата (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

... ала ла батша яғына китә икән. ә Бабайҙың ҡыҙына күп итеп эш ҡу...
...батша һарайына киткәннәр, тей. ә ҡыҙға туғыҙ бау киндерҙе һуғып...
...үтәртеп ҡайтарып ебәргән, тей. ә үгәй ҡыҙҙы зинданға ташлаған, ...
... ә Хандәүләт үҙ әсәһен һағынып ил...
...лән ҡыҙын теге зинданға япҡан, ә бабайҙы үҙенә алған, тей. Улар...

<Үгәй ул> (Сказка (волшебная)), 1968 г.

... Уның тәүге хатыны үлә. ә унан бер ир бала ҡалған була. ...

Әкиәт (Сказка (волшебная)), 1968 г.

... Уҡ балдаҡ аша үткән. ә егеттең быға тиклегем бер ҙә а...

Урал батыр (Сказка (волшебная). ), 1968 г.

... Урал батыр йәшкә йәшкә еткән, ә иң өлкән ағаһы ун алты йәшкә е...
...да ҡырҡ бүрк элеүле тора икән, ә икенсе стенала яңғыҙ бүрк элеү...
... ә яңғыҙ бүрк кемдеке тип һорай, ...
...Былар барыуҙа туҡрамайҙар, ти. ә ҡайтыуҙа туҡрайҙар, ти. Ҡырҡ б...
...а, югерек бәһлеүән йоҡлап ята, ә батшаның дәү фиреһе яртынсы юл...
...е бәһлеүән. Һыу һирпеп ултыра, ә иптәштәре балыҡ ашап ултыралар...
..., ишекте ингән генә ерҙә ынтыл ә ҡалған ергә үтһәң яңлышырһың, ...

<Үгәй әсә > (Сказка (волшебная)), 1968 г.

...ысҡырып, арттарынан эйәрә, ти. ә ҡыҙҙар һаман да ҡасалар, ти. У...
...тә алмайынса, батып үлгән, ти. ә ҡыҙҙар яуыз әбейҙән ҡотолоп, ө...

<Һалдат егет > (Сказка (волшебная)), 1968 г.

...маған, арыраҡ эҙләп ятҡан күл, ә өҫтөндә бер йөрәк күргәндәр, т...
...ен тағы ла эҙләргә ебәргән ти. ә ҡыҙ менән егет вәзирҙәр килгән...
... әбей ҙур бер ларға һалдырған. ә теге егет иптәштәре эргәһенә я...

Энем һары ат (сказка (волшебная)), 1963 г.

...е, ти. Иртән тороп тағы ҡасты, ә убыр һары ат менән ҡыуа башлан...
...ҙы, ул бит ҡыҙыл төлкө булған, ә мин ҡара. ...

Һарна бәйете (Баит. ), 1968 г.

... ә дуҫтарым, беҙҙең ғүмер ҡалай у...

Мәмбәт ауыл тарихе (Предание. ), 1968 г.

... йылҡыларын баҫып алып киткән, ә башҡорт батырлары үҙҙәренә ипт...

Мәмбәт ауылы тарихе (Предание. ), 1968 г.

...аҡал дөрөҫөн әйтергә ҡыймаған, ә ул ҙурая төшкәс дөрөҫөн әйтмәй...

Таш өй мәмерйәһе (предание. ), 1968 г.

...еге поп) уларҙы ебәрергә ҡуша. ә теге ҡаҙылған соҡор эсендә һыу...

Мәхмүзә Ташы (Легенда ), 1968 г.

...иза булмай, был ҡыҙҙы алыуына. ә Вәхит менән Мәхмүзә үҙҙәре бик...

<Ер-һыу атамалары > (Легенда. ), 1968 г.

...илгән яуҙы ҡаршы асырға ятҡан, ә Ҡыуандыҡ яғынан килгән яуға Аҡ...

<Ер-һыу атамалары> (Легенда. ), 1968 г.

...бер нисек тә аңлата алманылар. ә Кәюпов Кәрим Сөләймән улы (ул ...
... ә егет Көнһылыуға үҙенең килеүе ...
... ә бына ни өсөн йылғаға ла Турат ...

<Ер-һыу атамалары> (Легенда. ), 1968 г.

...лыҡта семъялары икенсе урында, ә мал көтөүсөләр башҡа урында йә...

Боҙоҡ телефон (Игра. ), 1968 г.

...енә, тиҙ генә әйтелергә тейеш. ә ул уйынсы, шул уҡ һүҙҙе иптәше...

Шафиҡ (Песня (лирическая). ), 1968 г.

...Ҡайғы йөрәкәйе ә ял түгел. ...

Кеҫә-моҫа (сказка (бытовая)), 1963 г.

... эсен тырнап көлә башланы, ти. ә тегеләр пыран-заран килеп баҫт...

< Йырҙар> (Песня (лирическая). ), 1968 г.

...й бер ҡыҙҙы кейәүгә биргәндәр. ә буласаҡ кейәүе ҡаҙаҡ булған. Ш...

Йомаҡтар (Загадка. ), 1968 г.

...ла күренмәй, көнғә лә күнемәй, ә үҙе ағас менән бер тиң (ағас ү...

һөйләшеү. (беседа. ), 2012 г.

...Һуң, шуға әйтәм бит... ә хәҙер әйтәләр бисура түгел... ...
...ә...

Әкиәт (сказка (волшебная)), 1963 г.

...ҙер була, көлдән һалма бешерә. ә атаһының балта тауышы һаман иш...
...а шулай урманға ташлатҡан, ти. ә үгәй ҡыҙҙы ҡаҙ итеп осороп ебә...
... ә ҡәйнәһен тыу бейәнең ҡойороғон...

Васыят (Сказка (бытовая)), 1963 г.

...ҙна һайын ҡатын алырға ҡушҡан. ә өсөнсө улына былай тигән: ...
... - Икенсе улы һүҙгә ҡушыла: "ә миңә аҙна һайын ҡатын алырға ҡ...
... ә һиңә аҙна һайын ҡатын ал, тигә...
... ә өсөнсө улым һиңә ерҙе яҡшы ите...

<Метрәй йылғаһының һәм тауының тарихы> (Предание), 1969 г.

...шонан һуң тауҙың исеме Метрәй, ә ошо тау араһынан аҡҡан йылғаны...

<Ауыл тарихе> (Предание), 1969 г.

...емен Ҡашҡа тау тип атағандар. ә ауыл исеме Бикбулат булып ҡалғ...

Ике туған (Сказка (волшебная)), не указан.

..., ти. Ҡыҙ ауырып ятырға тейеш, ә егет мулла булып кейенеп, ҡыҙ ...
... ә егет батша саҡырғанынса кәзәки...

Обновлено: 25.3.2014